Pretendimi se besimi i myslimanëve është një çrregullim psikologjik që nxit dhunë dhe intolerancë
Përmbajtja e dyshimit:
Disa skeptikë pretendojnë se përmbushja e myslimanit ndaj mësimeve të fesë së tij, që përfshin kryerjen e obligimeve fetare, kryerjen e riteve dhe shkuarjen në xhami, janë të gjitha simptoma të një çrregullimi psikologjik të quajtur “çmenduria e besimit”. Ata pohojnë se sa më shumë që myslimani avancon në besimin e tij, aq më shumë bëhet fanatik dhe rritet dëshira e tij për dhunë, shkatërrim dhe terrorizëm.
Rrëzimi i kësaj dileme:
- Besimi dhe Islami janë të natyrshëm për natyrën e njeriut. Natyra e psikologjike dhe shpirtërore e njeriut e bën besimin një nevojë të domosdoshme, e diktuar kjo nga vetë natyra njerëzore, ndaj dhe nuk ka vend për ta konsideruar atë një sëmundje psikike apo një çrregullim në sjellje.
- Besimi që nënkuptojmë është doktrina Islame, e cila zgjidh misterin e ekzistencës dhe largon konfuzionin dhe turbullirën, duke refuzuar besimet e devijuara dhe idetë e prapambetura.
- Besimi sjell qetësi në shpirt dhe lumturi në jetë, sepse myslimani ndjen praninë e Zotit, e cila e mbron atë nga çrregullimet psikike.
- Besimi e lartëson dhe e nderon njeriun, ndërsa mosbesimi dhe ateizmi e ul atë në një nivel më të ulët edhe se kafshët.
- Besimi i besimtarit është bazuar në prova të rrënjosura në natyrën e tij dhe në ekzistencën përreth tij. Kështu që besimi është një çështje e sigurt që nuk ka dyshim në të dhe një sjellje e balancuar dhe e drejtë, jo një çrregullim psikik.
- Islami është fe e tolerancës, mëshirës dhe bashkëjetesës paqësore. Fanatizmi dhe dhuna janë shpesh produkte të ateizmit dhe armiqësisë ndaj fesë dhe shpesh janë reagim ndaj tyre.
E para. Besimi është një domosdoshmëri e diktuar nga natyra psikike e njerëzve; sepse njeriu është krijuar për të besuar:
Çështja e besimit nuk është një element dytësor që mund ta neglizhojmë ose ta nënvlerësojmë, apo që ta lëmë në harresë. Si mund të jetë i tillë, ndërkohë që ai lidhet me ekzistencën dhe fatin e njeriut? Përkundrazi, çështja e besimit është çështja më e rëndësishme për njerëzit, që përcakton lumturinë e përjetshme ose mjerimin e përjetshëm; ajo është ose Parajsë (Xhenet) e përjetshme ose Zjarr i përjetshëm. Prandaj, çdo person racional duhet të mendojë për të dhe të sigurohet për të vërtetën e saj. Janë të shumë mendimtarët që e kanë analizuar çështjen e besimit dhe secili prej tyre e ka pranuar atë, me mënyrën e tij.
Disa janë mbështetur në zërin e brendshwm tw natyrws njerwzore: “Feja e Allahut në të cilën i krijoi njerëzit, s’ka ndryshim të asaj natyrshmërie të krijuar nga Allahu.” (Rum: 30). Të tjerë e kanë trajtuar këtë çështje në mënyrë matematikore, duke përfunduar se zgjedhja më e sigurt për jetën dhe pasvdekjen e tyre është të besojnë në Zot dhe në botën tjetër. Për këtë çështje poeti filozof Abul Ala’ El-Mearri ka thënë:
Astronomi dhe mjeku që të dy thanë,
Të vdekurit nuk ngjallen, mor aman.
E unë u thashë: Në qoftë e vërtetë ajo që thoni, unë nuk humbas,
Por në qoftë e vërtetë fjala ime, ju të dy humbjen e keni nga pas.
Po ashtu, filozofi dhe matematikani Blaise Pascal ka thënë: “Ose do të besoni se Zoti ekziston ose nuk besoni. Por çfarë do të zgjedhësh? Mendja juaj nuk është në gjendje të zgjedhë. Kjo është si një lojë midis jush dhe natyrës, ku të dy keni hedhur bastet tuaja dhe njëri prej jush do të fitojë. Atëherë peshoni se çfarë mund të fitoni dhe çfarë mund të humbni. Nëse vini bast gjithçka që keni në shigjetën e parë që tregon ekzistencën e Zotit – dhe fitoni, do të arrini lumturi të përjetshme, e nëse humbisni, nuk humbisni asgjë të rëndësishme. Nuk rrezikoni asgjë, sepse çdo humbje e tillë është e parëndësishme edhe nëse ndodh.”
Dhe përveç kësaj mund të themi se, edhe ai që beson në Zot dhe jetën e përtejme nuk e rrezikon aspak jetën e tij të përkohshme për të fituar jetën e përjetshme. Jo, përkundrazi, me besimin e tij ai fiton të dyja jetët së bashku dhe arrin suksesin e dyfishtë, në këtë botë dhe në tjetrën. Zoti i Madhërishëm ka thënë të vërtetën: “Kush dëshiron shpërblimin e kësaj bote, (le ta dijë se) tek Allahu janë shpërblimi i kësaj dhe i botës tjetër.” (en-Nisa: 134) dhe ka thënë gjithashtu: “Ata që bëjnë vepra të mira në këtë botë, do të kenë mirësi; në botën tjetër do të kenë edhe më të mira. Sa e mrekullueshme do të jetë shtëpia e atyre që i frikësohen Allahut!” (en-Nahl: 30).
Adhurimet që feja ka bërë obligim janë në fakt mjete për pastrimin e shpirtit të besimtarit dhe për të ngritur shpirtin e tij. Sa pak mund dhe sakrificë kërkojnë ato, krahasuar me të mirat dhe shpërblimet që vijnë pas tyre! Po ashtu, ndalesat dhe privimet që feja ka urdhëruar të shmangen, në të vërtetë, me këto ndalime Zoti e ruan mendjen, moralin, shpirtin, pasurinë, nderin dhe pasardhësit e njeriut. Kjo sepse Zoti i do të mirën njeriut: “Ai do t’i urdhërojë ata të bëjnë vepra të mira dhe do t’i ndalojë nga të këqijat; do t’ua lejojë të mirat e do t’ua ndalojë të këqijat, duke i liruar nga barrët e rënda dhe vështirësitë që kanë pasur.” (el-Araf: 157).
Kur feja ua ndalon njerëzve diçka, ua kompenson me diçka më të mirë se ajo, me diçka që nuk përmban dëmet e asaj që është ndaluar. Besimtari nuk ka humbur asgjë duke adhuruar Zotin dhe duke iu shmangur asaj që është e ndaluar, përkundrazi, ai ka fituar udhëzimin, qëndrueshmërinë në të drejtën, forcën për t’iu përmbajtur të mirës si dhe për të qëndruar mbi dëshirat e ulëta, dhe përveç kësaj, ka fituar qetësinë shpirtërore dhe paqe në jetë.
Ndërsa individi pa fe dhe pa besim është si një pupël në mesin të erës, që nuk ka qetësi, nuk e di drejtimin e tij dhe nuk gjen mbështetje të qëndrueshme. Ai është një njeri pa vlerë dhe pa stabilitet, i shqetësuar, i pakënaqur dhe i humbur. Ai nuk e njeh realitetin e vetes së tij, as sekretin e ekzistencës së tij. Ai nuk e di kush ia veshi atij petkun e jetës, pse ia veshi dhe pse do t’ia heqë pas një kohe. Pa fe dhe besim, ai bëhet një kafshë e pangopur ose një bishë e egër, që as kultura dhe as ligji nuk mund ta kufizojnë dot në lakminë dhe egërsinë e tij.
Shoqëria pa fe dhe besim është si një shoqëri xhungle, edhe nëse sipërfaqësisht duket e ndriçuar nga shkëlqimi i qytetërimit. Jeta dhe mbijetesa në të është vetëm për më të fortin, jo për më të mirin dhe më të devotshmin. Ajo është shoqëri mjerimi dhe fatkeqësie, edhe nëse është e mbushur me rehati dhe luks. Është një shoqëri e pavlerë dhe e ulët, sepse synimet e individëve të saj nuk shkojnë përtej kënaqësive të barkut dhe epsheve. Ata: “Kënaqen dhe hanë ashtu siç hanë bagëtitë.” (Muhamed: 12).
Shkenca materiale — sado që të zgjerohen fushat e saj — nuk është e aftë t’iu sigurojë njerëzve qetësinë dhe lumturinë, sepse shkenca zhvillon vetëm anën materiale të jetës; ajo shkurton distancat e largëta dhe kohën e gjatë, duke i kthyer ato në distanca më të shkurtra. Për këtë arsye, epokën tonë e quajtën “Epoka e Shpejtësisë” ose “Epoka e kapërcimit të distancave”.
Por, a mund ta quajë kush këtë epokë “Epoka e Virtytit”, “Epoka e Qetësisë” apo “Epoka e Lumturisë për njerëzimin”?!
Sa i përket doktrinës islame, ajo është një doktrinë që përfshin shpirtin dhe trupin, të drejtën dhe forcën, fenë dhe shkencën, këtë botë dhe botën tjetër. Është doktrina e monoteizmit (besimit në Një Zot), që ngulit në shpirt dinjitetin dhe lirinë dhe e konsideron përuljen ndaj dikujt tjetër përveç Allahut si mosbesim, korrupsion dhe padrejtësi. Islami nuk pranon që njerëzit t’i marrin njëri-tjetrin për zotëra në vend të Allahut.
E dyta:
Besimi që kemi për qëllim dhe për të cilin folëm pak më parë dhe thamë se njeriu e ka të rrënjosur në natyrën e tij, është ai besim që merr formën e tij të plotë në shpalljen e fundit qiellore — në mesazhin e Islamit — ashtu siç e ka shpjeguar Kurani i Shenjtë dhe udhëzimi i të Dërguarit Muhamed (paqja qoftë mbi të) përmes besimit në Allahun, Ditën e Fundit, engjëjt, librat dhe profetët.
Kjo doktrinë është ajo që zgjidh misterin e ekzistencës dhe i shpjegon njeriut sekretin e jetës dhe të vdekjes, duke i dhënë përgjigje pyetjeve të tij të përjetshme: Prej nga kam ardhur? Ku po shkoj? Dhe pse jam këtu?
Kjo doktrinë nuk është një shpikje e re e Islamit, as ndonjë risi e sjellë nga Muhamedi (paqja qoftë mbi të), përkundrazi, është doktrina e kulluar që e kanë shpallur të gjithë profetët e Zotit dhe që e kanë zbritur të gjitha librat qiellorë, përpara se të prekeshin nga shtrembërimi dhe ndryshimi. Ajo përmban të vërtetat e palëkundura që nuk ndryshojnë dhe nuk evoluojnë; të vërtetat mbi Zotin dhe lidhjen e Tij me këtë botë — atë që e shohim dhe atë që nuk e shohim — mbi natyrën e kësaj jete, rolin e njeriut në të dhe përfundimin e tij pas saj. Këto janë të vërtetat që Ademi (paqja qoftë mbi të) ua mësoi fëmijëve të tij; atë që Nuhu ua shpalli popullit të tij; që Hudi dhe Saliu (paqja qoftë mbi ta) ua kumtuan Adit dhe Themudëve; që Ibrahimi, Ismaili, Is’haku dhe profetët e tjerë të Zotit shpallën; dhe që Musa, Davudi dhe Isai i pohuan dhe i përforcuan.
Ajo që bëri Islami ishte që e pastroi këtë besim nga ndotjet e importuara dhe nga mbetjet e huaja që ishin futur me kalimin e kohës në të, duke ia turbulluar pastërtinë dhe duke ia prishur monoteizmin me trinitetin, ndërmjetësit dhe marrjen e zotërave të tjerë veç Allahut; duke zhbërë kështu shenjtërinë e Tij me krahasime dhe trupëzime, duke i atribuar Allahut — lartësuar qoftë Ai — mangësitë dhe të metat njerëzore. Gjithashtu Islami pastroi këndvështrimin mbi ekzistencën, jetën dhe njeriun, dhe lidhjen e tij me Allahun dhe shpalljen e Tij, si dhe mësimet që solli ajo.
Islami e paraqiti këtë besim në një formë të re, të denjë për mesazhin që Urtësia Hyjnore e caktoi si shpalljen përfundimtare dhe si qëllimin përfundimtar për të gjithë njerëzit deri në Ditën e Gjykimit.
Doktrina e Islamit erdhi për ta pastruar idenë e monoteizmit dhe përsosmërinë hyjnore të Zotit nga çdo e pavërtetë që iu ngjit ndër shekuj, dhe për ta pastruar idenë e profetësisë dhe shpalljes nga çdo keqkuptim që i është veshur asaj.
E treta: Besimi sjell qetësi në shpirt dhe lumturi në jetë
- Besimi dhe lumturia
Lumturia është parajsa e ëndrrave që e kërkojnë të gjithë njerëzit. Por pyetja që i ka hutuar njerëzit që nga kohët e lashta është: Ku gjendet lumturia? A është ajo në begatinë materiale?
Disa njerëz kanë menduar kështu, por një vështrim i kujdesshëm mbi ata që kanë një nivel të lartë jetese dhe jetojnë në begati e luks, tregon se ata ende ankohen për fatkeqësitë e jetës dhe ndiejnë ngushtim e ankth. Kjo na bën të kuptojmë se ata kërkojnë një burim tjetër të lumturisë, siç ndodh në vendet ku të ardhurat për frymë janë të larta, si Suedia, Amerika dhe vende të tjera të Evropës e Australisë. Këtë e konfirmon profesori Clon Wilson, i cili përshkruan zhvillimin dhe begatinë materiale të Nju Jorkut si një “mbulesë e bukur mbi një rrobë fatkeqësie dhe mjerimi”.
A gjendet lumturia tek fëmijët? Sigurisht, fëmijët janë lulja dhe zbukurimi i jetës së kësaj bote, por sa fëmijë u kanë sjellë prindërve të tyre fatkeqësi dhe i kanë shpërblyer me mosbindje e mosmirënjohje, jo me dashuri dhe mirësi! Sa e sa prindër janë vrarë nga fëmijët e tyre për pasurinë e tyre ose sepse u bënë pengesë për epshet e tyre!
A gjendet lumturia në shkencën empirike? Shkenca materiale na ka zbuluar shumë gjëra në jetë dhe na ka mundësuar të shijojmë bekimet e saj në një mënyrë që askush nuk e kishte imagjinuar më parë, por ajo nuk e ka sjellë lumturinë e vërtetë për njeriun. Psikologu i njohur amerikan, Dr. Henry Link, kundërshton ata që mohojnë besimin në të fshehtën në emër të shkencës dhe mendimit racional, duke theksuar se shkenca e vetme nuk mund t’i sigurojë njeriut burimet e lumturisë së vërtetë.
- Lumturia pra nuk është në bollëkun e pasurisë, as në fuqinë e pushtetit, as në shumësinë e fëmijëve, as në përfitimin material dhe as në shkencën empirike.
- Lumturia është diçka shpirtërore, nuk shihet me sy, nuk matet me sasi, nuk ruhet në kasaforta dhe nuk blihet me para.
- Lumturia është një ndjenjë që buron brenda njeriut; ajo është pastërti e shpirtit, qetësi e zemrës, çlirim i gjoksit dhe paqe e ndërgjegjes.
- Lumturia buron nga brenda vetë njeriut dhe nuk importohet nga jashtë.
Kjo është lumturia e vërtetë, të cilën asnjë njeri nuk mund ta japë dhe askush nuk mund ta marrë prej atij që e ka. Kjo është lumturia që një besimtar i devotshëm e ka shprehur me këto fjalë: “Ne jetojmë në një lumturi që, po ta dinin mbretërit, do të na luftonin me armë për ta marr atë.”
Nëse lumturia është një pemë që mbin në shpirtin dhe zemrën e njeriut, atëherë besimi në Allahun dhe në jetën e përtejme është uji, ushqimi, ajri dhe drita e saj. Besimi ka bërë që në zemrën e njeriut të shpërthejnë burime të lumturisë që nuk shterojnë kurrë dhe pa të cilat lumturia nuk mund të arrihet. Këto janë burimet e qetësisë, sigurisë, shpresës, kënaqësisë dhe dashurisë.[1]
- Qetësia e shpirtit:
Allahu i Madhëruar thotë: “ Ai është që sjell qetësi në zemrat e besimtarëve për t’ua forcuar (edhe më tepër) besimin, krahas besimit që kanë.” (el-Fet’h: 4)
Prandaj, nuk ka lumturi pa qetësi shpirtërore dhe paqe të zemrës, dhe nuk ka qetësi pa besim të sinqertë në Allahun dhe në jetën tjetër, një besim të thellë që nuk e trazon dyshimi dhe nuk e prish hipokrizia.
Njerëzit më të shqetësuar, të ngarkuar, të trazuar dhe që ndihen të pakuptimtë e të humbur, janë ata që janë të privuar nga begatia e besimit dhe kënaqësia e sigurisë shpirtërore.
Ata që ngrenë këtë dyshim kanë devijuar nga e vërteta dhe kanë shtrembëruar faktet, duke pretenduar se besimi i myslimanit e shtyn atë drejt dhunës dhe fanatizmit. Ndërkohë, e kundërta është e vërtetë, pasi besimi i tij është burimi i qetësisë dhe paqes së brendshme. Ja një shpjegim i detajuar mbi këtë të vërtetë, të cilën ata e kanë anashkaluar – qoftë me dashje apo nga padija.
Arsyet e qetësisë dhe sigurisë tek besimtari
- Besimi është përgjigje e natyrshme ndaj instinktit njerëzor: Besimtari është udhëzuar drejt natyrës së tij të pastër, të cilën Allahu e ka krijuar në harmoni me të gjithë ekzistencën. Prandaj, ai jeton në paqe me natyrën e tij, jo në konflikt me të.
- Njeriu në natyrshmërinë e tij ka një boshllëk të brendshëm që nuk e mbush as shkenca, as kultura dhe as filozofia, por vetëm besimi në Allahun e Lartësuar: Kjo është arsyeja pse natyra njerëzore do të ndiejë gjithmonë ankth, uri dhe etje derisa të gjejë Allahun dhe të kthehet tek Ai. Vetëm atëherë ajo do të qetësohet nga lodhja, do të shuajë etjen dhe do të gjejë sigurinë. Vetëm atëherë do të përjetojë udhëzim pas hutimit, stabilitet pas lëkundjes, qetësi pas ankthit dhe ndjesinë e kthimit në shtëpi pas një arratie të gjatë në këtë botë.
Imam Ibn Kajim ka thënë: “Në zemër ka një shpërqendrim që vetëm kthimi tek Allahu mund ta zhbëjë. Në të ka një vetmi që vetëm afrimiteti me Të mund ta largojë. Në të ka një trishtim që vetëm gëzimi i njohjes së Tij dhe sinqeriteti në sjelljen me Të mund ta zhdukë. Në të ka një ankth që vetëm përqendrimi tek Ai dhe kthimi drejt Tij mund ta qetësojë. Në të ka flakë keqardhjeje që vetëm kënaqësia me urdhrin, ndalesat dhe caktimin e Tij, si dhe përqafimi i durimit deri në takimin me Të, mund ta shuajë. Në të ka një nevojë që vetëm dashuria për Të, kthimi tek Ai, përmendja e Tij dhe sinqeriteti i plotë ndaj Tij mund ta mbushë. Dhe edhe nëse njeriut i jepet e gjithë bota me gjithçka që ka, kjo nevojë nuk do të plotësohet kurrë”.[2]
Unë ndiej keqardhje shumë të thellë për këta të gjorë, ata që kanë konfiskuar natyrën e tyre dhe kanë vënë një perde të trashë që e ka errësuar zemrën e tyre, kështu që rrezet e besimit nuk kanë mundur të depërtojnë në të. Ata janë të mjerët dhe të humburit që polemizojnë për Allahun pa dijeni, pa udhëzim dhe pa libër të qartë.
Unë ndiej keqardhje për këta dy herë: E para, për shkak se ata kanë ardhur në këtë jetë dhe janë larguar nga ajo pa shijuar gjënë më të mirë dhe më madhështoren që ajo ka, që është besimi; dhe e dyta, kur shoh që ata hoqën petkun e përuljes ndaj Allahut dhe ranë në skllavërinë e dikujt tjetër përveç Allahut.
Shpëtimi i besimtarit nga mundimi i dyshimit dhe i pasigurisë: Me këtë besim të thjeshtë dhe të thellë që ka ardhur nga shpallja hyjnore, të cilin e mbështet arsyeja dhe e kërkon natyra e njeriut, dhe që çdo varg – madje çdo urtësi – në librin e hapur të universit e dëshmon, besimtari ka shpëtuar nga dyshimi dhe pështjellimet, dhe ka gjetur qetësi nga konfuzioni dhe pasiguria mendore dhe shpirtërore, nga të cilat vuajnë ata që e mohojnë dhe dyshojnë.
Me këtë besim të qartë, besimtari zgjidhi misteret e ekzistencës së madhe, kur kuptoi fillimin, përfundimin, qëllimin dhe detyrën e tij, madje kuptoi fillimin e gjithë ekzistencës dhe qëllimin e saj, dhe kështu ngërçet e dyshimit u zgjidhën nga zemra e tij, ndërsa pikëpyetjet e mëdha u zhdukën nga jeta e tij.
Ndërsa ata që mohojnë besimin, mendjet e tyre të kufizuara nuk mund të japin një përgjigje të qartë që do t’i kënaqte zemrat, do t’iu shuhej etja dhe do të zhdukte dyshimin, pasigurinë dhe trazirën. Ata nuk qëndrojnë në një vend, nuk i përmbahen një ideje dhe nuk qëndrojnë në një drejtim, si një pupël që fluturon në erë, e papërqendruar dhe e pasigurt, pa një gjendje stabil.
Qartësia e qëllimit dhe rrugës tek besimtari: Njeriu që nuk beson, jeton në këtë botë i shpërqendruar nga shqetësime të shumta dhe i tërhequr nga qëllime të ndryshme; ai është në një luftë të vazhdueshme brenda vetes dhe në një dilemë mes instinkteve të tij të shumta. Ndërsa besimtari është çliruar nga e gjithë kjo dhe i ka fokusuar të gjitha qëllimet në një të vetme, për të cilën përpiqet dhe që e synon – kënaqësinë e Allahut të Lartësuar – pa u shqetësuar për kënaqësinë apo pakënaqësinë e njerëzve.
Afërsia e besimtarit me ekzistencën në tërësi: Besimtari jeton i lidhur me gjithë universin, duke ndjerë një harmoni të thellë dhe një lidhje të ngushtë me të. Ky univers nuk është as armik i tij, as diçka e huaj për të; përkundrazi, ai është një fushë për reflektimin dhe meditimin e tij, një arenë për vëzhgimet dhe përsiatjet e tij, si dhe një dëshmi e mirësisë së Allahut dhe shenjë e mëshirës së Tij.
Ky univers i madh i nënshtrohet ligjeve të Allahut ashtu siç i nënshtrohet besimtari dhe e madhëron Allahun, ashtu siç e madhëron besimtari. Besimtari e sheh atë si një dëshmi që e udhëzon drejt Zotit të tij dhe si një mik që i jep ngushëllim në vetmi. Me këtë vështrim dashamirës dhe gjithëpërfshirës ndaj ekzistencës, zemra dhe gjoksi i tij zgjerohen, duke u mbushur me dritën e botës së dukshme dhe të padukshme.
Nuk ka gjoks -gjendje- më të ngushtë dhe më të rënduar se ai i ateistit dhe i atij që dyshon në Allahun dhe në botën tjetër. Jeta e tij është më e ngushtë se një “qeli burgu”; ai jeton i shkëputur nga përjetësia dhe pafundësia, e nuk sheh gjë tjetër veç vetes, dhe nga vetja nuk sheh asgjë tjetër përveç trupit të tij material dhe instinkteve të tij shtazore.
Allahu i Lartësuar ka thënë:
“dhe tha: “Zbritni prej Xhenetit që të dy (Ademi dhe djalli)! Do të jeni armiq të njëri-tjetrit. Kur t’ju vijë udhëzim nga ana Ime, kush do ta pasojë udhëzimin Tim, as nuk do të humbë, as nuk do të bjerë në mjerim. Kushdo që i kthen shpinën Këshillës Sime, do të ketë jetë të mjeruar dhe Ne, në Ditën e Kiametit, do ta ringjallim të verbër.” (Taha: 123-124).
Nëse i sheh disa prej atyre që ia kanë kthyer shpinën udhëzimit të Zotit duke jetuar në bollëk material dhe luks, mos lejo që kjo të të mashtrojë për gjendjen e tyre të vërtetë. Pasi brendia e tyre është në një ngushti të vërtetë. Kur shpirti bëhet i ngushtë dhe zemra e rënduar, atëherë edhe jeta bëhet e ngushtë dhe e vështirë, ndërsa kur shpirti është i gjerë, edhe jeta zgjerohet dhe bëhet e lehtë.
Besimtari jeton duke ndier praninë e Allahut: Prandaj, atë nuk e prek sëmundja e rëndë psikike që shkatërron ata që janë të privuar nga besimi – sëmundja e ndjenjës së vetmisë rrëqethëse. Ai që vuan nga kjo ndjenjë, e percepton botën si një vend të mbyllur për të, duke jetuar i izoluar dhe i vetmuar, sikur të ishte mbeturina e një anijeje të mbytur që e përpinë deti dhe e hedhin dallgët në një ishull të vogël e të shkretë, ku qëndron krejt i vetëm. Ai nuk sheh tjetër veç kaltërsisë së detit dhe qiellit, dhe nuk dëgjon tjetër përveç fishkëllimës së erës dhe gjëmimit të valëve.
E çfarë bote mund të jetë më e rëndë për shpirtin se kjo? Dhe cila ndjenjë mund të jetë më e hidhur se kjo ndjenjë?
Maksimumi që një roje burgu mund t’i bëjë një të burgosuri është ta mbyllë në një qeli të vetmuar, duke e privuar nga kënaqësia e shoqërimit dhe ngrohtësia e bashkëjetesës me të tjerët. Po ç’mund të thuhet për atë që e ka vendosur vetë veten në një qeli të tillë, duke jetuar në të me ndjenjat dhe përfytyrimet e tij, edhe pse bota përreth tij gumëzhin nga krijesat e Allahut dhe njerëzit që e rrethojnë?
Ndjenja e besimtarit se ai është në dorën e Allahut, se kujdesi i Tij është pranë tij, se ai është nën vëzhgimin e syrit që nuk fle kurrë dhe se Allahu është gjithmonë me të, e largon prej njeriut hijen e frikshme të vetmisë dhe e çliron shpirtin e tij nga makthi i saj.
“Me mua është Zoti im; Ai do të më udhëzojë.” (esh-Shu’ara: 62)
“Mos u trishto! Vërtet, Allahu është me ne.” (et-Teube: 40)
Morris Jopthill, drejtori i Departamentit të Shëndetit Mendor në Nju Jork, ka thënë: “Ndjenja e vetmisë tek njeriu është një nga faktorët kryesorë të çrregullimeve mendore.”
Mjekët dhe psikologët nuk kanë kursyer asnjë përpjekje në kërkimin e një kure efektive për këtë sëmundje. Ata kanë bërë përpjekje të mëdha, kanë kryer eksperimente të shumta dhe kanë provuar me sinqeritet zgjidhje të ndryshme. Së fundi, mendimi i atyre që janë objektivë ka arritur në përfundimin se trajtimi më i mirë për këtë sëmundje është kthimi tek feja, kapja fort pas besimit të palëkundur dhe përjetimi i ndjenjës së pranisë dhe afërsisë së Zotit të Lartësuar.[3]
E katërta: Besimi e lartëson dinjitetin dhe vlerën e njeriut, ndërsa ateizmi e ul atë
Allahu i Lartësuar thotë: “Në të vërtetë, Ne i kemi nderuar bijtë e Ademit: ua kemi bërë të mundur që të udhëtojnë në tokë dhe në det, u kemi dhënë ushqime të mira e të lejuara dhe i kemi ngritur lart mbi shumë prej atyre që kemi krijuar.” (el-Isra: 70)
Ka një dallim të madh mes mënyrës se si materialistët e shohin njeriun dhe mënyrës se si besimtarët e shohin atë. Më poshtë do të shpjegojmë këtë ndryshim:
Njeriu në këndvështrimin e materialistëve:
Çfarë është njeriu? Sipas materialistëve, ai është thjesht një grusht dheu nga kjo tokë: prej saj ka ardhur, mbi të ecën, prej saj ushqehet dhe tek ajo kthehet! Ai është vetëm një masë mishi, gjaku, kockash, nervash, organesh, gjëndrash dhe qelizash. Mendja dhe të menduarit -sipas tyre- nuk janë gjë tjetër veçse një produkt i trurit, ashtu siç prodhon mëlçia lëngun e tëmthit apo veshka urinën!
Njeriu nuk ka asnjë vlerë apo veçori të dalluar nga krijesat e tjera; ai është vetëm një nga shumë qeniet e gjalla që ekzistojnë në këtë botë. Madje, ai konsiderohet si një specie nga e njëjta kategori me insektet, zvarranikët dhe majmunët. Sipas tyre, e vetmja gjë që e dallon njeriun është se ai ka “evoluar” me kalimin e kohës dhe është bërë kjo qenie që është sot!
Sa për Tokën ku jeton njeriu, ajo nuk është veçse një planet i vogël brenda sistemit diellor, i cili është vetëm një grup planetësh mes miliona sistemeve të tjera gjigante, në universin e pafund të galaktikave, që numërohen me qindra miliona.
Kështu na ka mësuar astronomia moderne, dhe nga Koperniku kemi mësuar se njeriu është një qenie tepër e vogël në këtë univers të madh – kjo nga perspektiva e hapësirës. Ndërsa nga perspektiva e kohës, Darvini dhe gjeologët na kanë treguar se edhe në këtë aspekt njeriu është diçka e pavlerë. Ata thonë se mosha e Tokës shtrihet në qindra miliona vite, prandaj çfarë rëndësie kanë njëqind apo edhe disa qindra vite që mund të jetojë njeriu?
Kjo është vlera e njeriut në raport me hapësirën dhe kohën, sipas këndvështrimit materialist.
Njeriu në këndvështrimin e besimtarëve:
Ndërsa në këndvështrimin e besimtarëve, njeriu është një krijesë e nderuar nga Zoti i Lartësuar. Ai e krijoi në formën më të përsosur, e modeloi në mënyrën më të bukur, e krijoi me duart e Tij dhe fryu në të nga shpirti i Tij. Allahu urdhëroi engjëjt t’i përkulen njeriut dhe e veçoi me dhunti të mëdha si dituria dhe vullneti i lirë. Ai e bëri njeriun mëkëmbës në tokë dhe qendër të aktivitetit në këtë univers, duke i nënshtruar për shërbim gjithçka që është në qiej dhe në tokë. Allahu e ka mbuluar atë me begatitë e Tij, të dukshme dhe të padukshme. Gjithçka në këtë botë është krijuar për të dhe në shërbim të tij, ndërsa ai është krijuar për Allahun dhe për t’iu përkushtuar Atij.
Allahu i Lartësuar thotë në një hadith kudsij:
“O biri i Ademit! Të krijova për Veten Time, dhe çdo gjë tjetër e krijova për ty. Prandaj, për hirin Tim mbi ty, mos u merr me atë që e krijova për ty dhe të harrosh atë për të cilën të krijova.
O biri i Ademit! Të krijova për Veten Time, prandaj mos u shpërqendro (me lojëra dhe kotësi). Unë jam Garantuesi i rrëskut tënd, prandaj mos u lodh (me shqetësime të tepërta për të).
O biri i Ademit! Më kërko Mua, do të më gjesh. E nëse më gjen Mua, ke gjetur gjithçka. Por nëse më humb Mua, ke humbur gjithçka. Dhe Unë jam më i dashur për ty se çdo gjë tjetër.”[4]
“Me të vërtetë, njeriu është diçka e vogël në krahasim me gjerësinë e gjithësisë, qoftë për nga përmasa e tij apo jetëgjatësia e tij. Por, për nga shpirti dhe ekzistenca e tij shpirtërore, ai është diçka e madhe. Dhe, a nuk është njeriu, në të vërtetë, pikërisht ai shpirt dhe ai ekzistencë shpirtërore?”
Sa bukur ka thënë poeti:
Shërimi yt është brenda teje, por ti nuk e gjen!
Sëmundja jote është nga ti, por ti nuk e ndien!
Mendon se je një krijesë tepër e vogël,
Por brenda teje mbledh gjithë botën!
Vërtet, njeriu, për sa i përket jetës së tij të shkurtër mbi tokë, është si një grimcë në shkretëtirën e epokave gjeologjike të lashta dhe të pafundme – nëse është e saktë ajo që pretendojnë. Por besimtarët besojnë se vdekja nuk është fundi i njeriut; ajo është vetëm një stacion kalimi drejt përjetësisë që nuk ka fund, drejt shtëpisë së amshimit… atje ku do t’u thuhet besimtarëve: “Shpëtimi qoftë mbi ju! Ju keni qenë njerëz të mirë, andaj hyni në të dhe qëndroni përgjithmonë!” (ez-Zumer: 73).
Së pesti: Besimi i besimtarit bazohet në prova të ngulitura në natyrën e tij dhe në ekzistencën përreth, dhe nuk është një sëmundje psikike:
Nxitësit e këtij dyshimi e kanë paraqitur njeriun mysliman, i cili beson në Zotin e tij të Plotfuqishëm dhe kryen ritet e fesë së tij, si një njeri të hutuar, të humbur dhe që endet në jetën e tij, duke pretenduar se besimi i tij buron nga diçka që ata e quajnë “çmenduri e besimit”, duke neglizhuar – ose janë shtirur sikur e kanë harruar – një të vërtetë të pamohueshme përveçse nga një mohues i njëanshëm, e cila është se besimi i besimtarit në Zotin e tij mbështetet në prova të ngulitura në natyrën e tij – nëse ajo ka mbetur e paprekur nga dëmtimet – dhe në ekzistencën përreth tij. Nuk ka asnjë bazë për pretendimin e tyre se besimi përjetohet si pasojë e ndonjë sëmundje psikike. Më poshtë vijon një sqarim i kësaj të vërtete.
Dëshmia e shenjave të universit për Krijuesin dhe Madhështinë e Tij[5]
- Shëtitja nëpër univers përmes ajeteve të Kuranit:
Kurani na merr në udhëtime të shumta, duke na çuar nëpër hapësirat e qiellit dhe duke na bërë të shëtisim nëpër skajet e tokës. Ai na ndal te lulet e fushave dhe na ngjit deri tek yjet në orbitat e tyre. Në çdo hap të këtij udhëtimi, ai hap sytë dhe zemrat tona, duke na treguar se si vepron fuqia dhe urtësia e Allahut në krijesat e Tij.
Kurani na zbulon sekretet e krijimit dhe formimit, na udhëzon drejt qëllimit të ekzistencës dhe na shpjegon mençurinë pas krijimit dhe ekzistencës. Ai gjithashtu na tregon për madhështinë e begative me të cilat jemi dhuruar, si në vetët tona ashtu edhe në gjithësi.
Është një bisedë e gjatë në Librin e Allahut, që shfaqet si në suret e gjata ashtu edhe në ato të shkurtra; ajo është një bisedë e këndshme, të cilës i kushton vëmendje shpirti, e shijon dëgjimi dhe zgjon ndjenjat e emocionet.
Nëse lexon shumë nga ato që kanë arritur shkenca dhe dijetarët në fusha të ndryshme të jetës, duke shpjeguar sekretet e krijimit dhe lidhjen mes krijimit dhe Krijuesit, nuk do të gjesh në asnjë prej tyre atë bukuri të përshkrimit, bollëk të dijes, nxitje të ndjenjave, orientim të përkryer dhe saktësi në përfundime, siç e gjen në Kuran. E si të mos jetë kështu, kur ai është shpallja e të Urtit, të Lavdëruarit!
- Veprimi i Allahut në univers
Eja me ne të bëjmë një udhëtim me vargjet kuranore, duke eksploruar këtë univers për të parë se si vepron fuqia e Allahut në të gjitha skajet e tij. Një farë hidhet në tokë, çahet dhe lëshon rrënjët e saj, pastaj prej saj mbin jeta që shfaqet në trungje, gjethe dhe lule me aromë të këndshme, si dhe në fruta me të cilat ushqehen njerëzit dhe kafshët.
Në ndriçimin e mëngjesit kur zbardh dita, në qetësinë e natës dhe në lëvizjen e diellit dhe hënës, gjenden shenja të qarta të veprimit të Allahut: “Me të vërtetë, Allahu është Ai që farën dhe bërthamën e bën të mugullojë. Ai e nxjerr të gjallën prej të vdekurës dhe të vdekurën prej të gjallës. Ky është Allahu. Atëherë, përse i largoheni Atij? 96. Ai bën të feksë drita e agimit. Ai e ka bërë natën për pushim, ndërsa Diellin dhe Hënën për të njehsuar kohën. Kjo është urdhëresa e Allahut, të Plotfuqishmit dhe të Gjithëdijshmit.” (el-En’am: 95-96)
Shiko pamjen e reve dhe si Allahu i formon ato, edhe ngricat si i krijon dhe i orienton: “A nuk e vëren ti se Allahu i shtyn retë ngadalë e pastaj i bashkon e i grumbullon njërën mbi tjetrën, derisa të shohësh shiun se si del prej tyre dhe bie nga qielli?! Ai, prej reve të mëdha si mali, lëshon breshrin e me të godet kë të dojë, kurse e shmang prej kujt të dojë. Shkëlqimi i vetëtimës së tij gati t’i merr sytë.” (en-Nur: 43)
Allahu na tregon se çfarë vepron me hijen: “A nuk e ke parë ti se si Zoti yt e ka zgjatur hijen?! Sikur të kishte dashur, do ta bënte të pandryshueshme? Pastaj Ne e kemi bërë Diellin udhëzues të saj, pastaj e tërheqim atë (hijen), dalëngadalë pranë Vetes.” (el-Furkan: 45-46) Shiko se si Ai e menaxhon çështjen e jetës, krijesave, e natës dhe ditës: “Ti bën që nata të hyjë tek dita dhe që dita të hyjë tek nata. Ti e nxjerr të gjallën prej së vdekurës dhe të vdekurën e nxjerr prej së gjallës. Ti i jep kujt të duash pa kufij.” (Al Imran: 27).
- Njohja e Allahut përmes argumenteve të Tij ekzistenciale është një rrugë që Kurani e inkurajon:
Kurani i inkurajon robërit e Allahut që të shikojnë dhe të mendojnë mbi argumentet e Tij kozmike: tokën, qiellin, atë që ka në to dhe atë që ndodhet ndërmjet tyre, dhe e konsideron këtë shikim dhe reflektim si një kujtesë që i bën dobi besimtarëve. Disa nga autorët bashkëkohorë e kanë quajtur këtë metodë “Ligji i udhëtimit dhe vështrimit”, për shkak të thirrjeve të shpeshta në ajete të ndryshme të Kuranit për të reflektuar mbi to. Ky udhëtim dhe vështrim mund të jetë fizik, kur njeriu udhëton me këmbët e tij nga një vend në tjetrin, ose mund të jetë vizual, por gjithashtu mund të jetë reflektim me mendje dhe arsyetim. Urdhri në Kuran është i përgjithshëm, siç thotë Allahu: “Thuaj: Shikoni çfarë ka në qiej dhe në tokë.” (Junus: 101). Ndërsa ndonjëherë mund të jetë urdhër i veçantë, siç thotë: “Le të meditojë njeriu se prej çfarë është krijuar.” (et-Tarik: 5), dhe “Le të mendojë njeriu për ushqimin e vet.” (Abasa: 24).
Shkencat moderne, në mungesë të besimit, ndërpresin lidhjen mes njerëzve dhe universit:
Sejid Kutbi thotë: “Metodat e kërkimit që në këtë kohë i quajnë “shkencore”, ndërpresin atë lidhje që Allahu ka vendosur mes njerëzve dhe ekzistencës në të cilin ata jetojnë. Njerëzit janë një pjesë e pandashme e kësaj ekzistence, dhe jeta e tyre nuk mund të jetë e denjë dhe e qëndrueshme veçse kur zemrat e tyre rrahin në harmoni me ritmin e kësaj ekzistence të gjerë dhe kur vendoset një lidhje e fortë mes zemrave të tyre dhe pulsimeve të kësaj ekzistence të pamat.
Çdo njohuri mbi një yll nga yjet, mbi një galaktikë nga galaktikat, mbi një cilësi të veçantë të bimëve dhe kafshëve, mbi ligjet e përgjithshme të universit dhe gjithçka që gjendet në të – qoftë e gjallë apo e pajetë, nëse vërtet ekziston diçka e pajetë – duhet të shndërrohet menjëherë në një ndjesi që prek zemrën e njeriut, në një ndjenjë afërsie dhe miqësore me këtë univers, në një njohje që forcon miqësinë mes njerëzve dhe gjallesave e objekteve rreth tyre.
Çdo njohuri, shkencë apo kërkim që nuk arrin këtë qëllim të gjallë, frymëzues dhe ndikues në jetën e njerëzve, është një njohuri e mangët, një shkencë e rreme ose një hulumtim i pafrytshëm.
Ky univers është libri i hapur i së vërtetës, i cili lexohet në çdo gjuhë, kuptohet me çdo mjet dhe mund të shqyrtohet si nga njeriu i thjeshtë që jeton në një tendë apo kasolle, ashtu edhe nga ai që banon në ndërtesa e pallate madhështore. Secili e lexon atë sipas nivelit të tij të të kuptuarit dhe gatishmërisë së tij, dhe gjen në të një furnizim të së vërtetës kur e shqyrton me një zemër të prirur drejt saj. Ky libër qëndron i hapur në çdo çast si një kujtesë dhe përkujtim për çdo rob të kthyer te Zoti: “Si mjet ndriçimi të mendjes dhe përkujtesë për çdo rob që i drejtohet Zotit të vet.” (Kaf: 8).
Por, shkenca moderne mund ta shuajë këtë ndriçim ose ta ndërpresë lidhjen midis zemrës njerëzore dhe universit që flet qartë, nëse ndodhet në mendje të errësuara, të mbuluara nga mashtrimi i metodës shkencore – metodë që shkëput lidhjen midis universit dhe krijesave që jetojnë në të.
Dhe “metoda e besimit” nuk pakëson asgjë nga frytet e “metodës shkencore” në perceptimin e të vërtetave të veçanta, por ajo shton lidhjen e këtyre të vërtetave me njëra-tjetrën, duke i kthyer ato në fakte madhore dhe lidhjen e tyre me zemrën njerëzore; domethënë, lidhjen e saj me ligjet e universit dhe të vërtetat e ekzistencës, duke i shndërruar këto ligje dhe të vërteta në ritme që ndikojnë në ndjenjat dhe jetën e njerëzve, dhe jo në informacione të thata, të ftohta e të izoluara në mendje, të cilat nuk i zbulojnë atyre asgjë nga sekreti i tyre i bukur. Metoda e besimit është ajo që duhet të ketë përparësi në fushën e kërkimeve dhe studimeve, në mënyrë që të lidhë faktet shkencore të zbuluara me këtë lidhje të fortë.”[6]
Dëshmia e krijimit për cilësitë e Krijuesit:
Nëse shohim një pajisje të ndërtuar me precizitet dhe mjeshtëri të mrekullueshme, me forcë dhe qëndrueshmëri të jashtëzakonshme, që kryen funksionin e saj në mënyrën më të përsosur, patjetër do të kuptojmë, pa pasur nevojë për shumë mendime, se krijuesi i saj zotëron cilësitë e jetës dhe të dijes, si dhe posedon fuqi dhe vullnet… dhe cilësi të tjera që na i zbulon ajo pajisje.
Po ashtu, ky univers na njofton për shumë prej cilësive të Krijuesit, ndër të cilat janë:
Fuqia dhe dija e Tij: Ky univers i madh, i gjerë dhe i pafund, që funksionon me një sistem të përsosur, patjetër tregon se krijuesi i tij është i Plotfuqishëm dhe i Gjithëditur. Allahu e krijoi gjithë këtë Univers me këtë madhështi dhe me këtë sistem të përkryer, në mënyrë që të na bëjë të njohur fuqinë dhe dijen e Tij: “Allahu është Ai, që ka krijuar shtatë qiej dhe po aq toka. Urdhrat e Tij zbresin përmes tyre, që ju ta dini se Allahu është i Fuqishëm për çdo gjë dhe se Ai përfshin gjithçka në diturinë e Tij..” (et-Talak: 12)
Dhe dija e Krijuesit të këtij universi duhet të jetë e gjithanshme dhe e plotë: “ Ai e di ç’ka në tokë dhe në det; asnjë gjeth nuk bie, pa e ditur Ai dhe nuk ekziston asnjë kokërr në errësirën e tokës, as e njomë, as e thatë, që të mos jetë shënuar në Librin e qartë (Leuhi Mahfudh).” (el-En’am: 59)
E gjashta: Islami është fe e tolerancës dhe mëshirës, ndërsa fanatizmi dhe dhuna janë zakone të armiqve të Islamit.[7]
Islami është një fe e tolerancës dhe e bashkëjetesës paqësore me të gjithë njerëzit, si individë ashtu edhe grupe. Feja islame e shikon njeriun si një krijesë të nderuar, pa marrë parasysh fenë, ngjyrën apo racën e tij. Allahu i Lartësuar thotë: “Në të vërtetë, Ne i kemi nderuar bijtë e Ademit: ua kemi bërë të mundur që të udhëtojnë në tokë dhe në det, u kemi dhënë ushqime të mira e të lejuara dhe i kemi ngritur lart mbi shumë prej atyre që kemi krijuar.” (el-Isra: 70)
Islami ka vendosur kushtetutën e marrëdhënieve midis myslimanit dhe të tjerëve në të njëjtën shoqëri:
“Allahu nuk ju ndalon të silleni mirë dhe të jeni të drejtë ndaj atyre që nuk luftojnë kundër jush për shkak të fesë dhe që nuk ju dëbojnë prej shtëpive tuaja. Me të vërtetë, Allahu i do të drejtët.” (el-Mumtehine: 8)
Në këtë ajet, Allahu na urdhëron të jemi të sjellshëm me jomyslimanët dhe të mos i dëmtojmë ata, përmes fjalës së Tij “të bëni mirë” (teberruhum), ku “mirësia” (birr) përfshin të gjitha format e bamirësisë dhe sjelljes së mirë. Sikur Allahu me këtë fjalë na urdhëron dhe të na nxit që të bashkëpunojmë me jomyslimanët në të gjitha veprat e mira.
Dhe nuk është e panjohur për askënd që e njeh Islamin se sa rëndësi i kushton paqes botërore, duke e bërë atë shtyllën e tij kryesore. Madje, “Paqja” (es-Selam) është një nga emrat e Allahut dhe një nga cilësitë e Tij. Allahu i Lartësuar thotë: “Ai është Allahu, përveç të Cilit nuk ka Zot tjetër (të denjë për adhurim). Ai është Sunduesi, i Shenjti (i pastër nga çdo e metë), Paqëdhënësi, Dhënësi i sigurisë, Mbikëqyrësi mbi gjithçka, i Plotfuqishmi, Imponuesi, Madhështori. Qoftë i lartësuar Allahu mbi gjithçka që ia shoqërojnë Atij (në adhurim)!” (El-Hashr: 23)
Islami e ka bërë paqen përshëndetjen e Tij për robërit e Vet dhe i ka urdhëruar ata ta kenë paqen përshëndetje mes njëri-tjetrit dhe si simbol në të gjitha fushat e jetës – në xhami, në shkollë, në fabrikë dhe në treg.
Parajsa është quajtur gjithashtu “Shtëpia e Paqes”, siç thotë Allahu: “Ata do të kenë Shtëpinë e shpëtimit (paqes) te Zoti i tyre. Ai do të jetë Mbrojtësi i tyre, si shpërblim për veprat që kanë bërë.” (el-En’am: 127)
Ka shumë ajete të tjera në të cilat përmendet paqja, dhe që nga shfaqja e Islamit deri më sot, paqja ka qenë simboli i myslimanëve në të gjithë botën. Myslimani e drejton këtë përshëndetje ndaj tjetrit sa herë që e takon apo ndahet prej tij, duke thënë: “Paqja qoftë mbi ju” (Es-selamu alejkum).
Kjo paqe dhe siguri nuk është e kufizuar vetëm për myslimanët, por myslimanët gjithmonë besojnë se çdo njeri – pavarësisht besimit të tij – ka të drejtë të jetojë në siguri dhe paqe brenda shtetit islam.
Mbrojtja e të tjerëve nga padrejtësia e brendshme është një detyrim në Islam, dhe myslimanët paralajmërohen që të mos i lëndojnë apo të mos u bëjnë padrejtësi jomyslimanëve që jetojnë nën mbrojtjen e shtetit islam (ehludh-dhimeh). Allahu i Lartësuar nuk i do mizorët dhe nuk i udhëzon ata, por ose i ndëshkon menjëherë në këtë botë, ose ua shtyn dënimin duke ua shumëfishuar në botën tjetër.
Janë të shumta ajetet dhe hadithet që ndalojnë dhe e qortojnë padrejtësinë, duke treguar pasojat e saj të rënda si në këtë botë ashtu edhe në botën tjetër.
Gjithashtu, ekzistojnë hadithe të veçanta që paralajmërojnë kundër padrejtësisë ndaj jomyslimanëve që jetojnë nën mbrojtjen e shtetit islam.
Ndër to është fjala e Profetit ﷺ: “Kush i bën padrejtësi një jomyslimani të lidhur me marrëveshje (mua’hid), ose ia pakëson të drejtat, ose e ngarkon përtej mundësive të tij, ose i merr diçka pa dëshirën e tij, unë do të jem kundërshtari i tij në Ditën e Gjykimit.”[8]
Islami ka nxitur paqen dhe sigurinë për shkak të ndikimit të tyre të madh në stabilitetin e jetës së njerëzve dhe përparimin e tyre në të gjitha fushat.
Për të kuptuar më mirë ndikimin e paqes dhe sigurisë në zhvillimin e popujve, mjafton të shohim pasojat shkatërruese të luftërave mbi kombet dhe përparimin e tyre.
Siç thuhet: “E kundërta e tregon vlerën e bukurisë”, dhe ndërsa e shohim se një nga shtyllat kryesore të përparimit të një kombi është mirëqenia shëndetësore dhe fizike e individëve të tij për të kryer detyrat e tyre, kuptojmë se luftërat dhe sanksionet ekonomike kanë pasoja të rënda mbi shëndetin dhe mirëqenien e popujve.
Toleranca ndaj atyre që kanë fe të ndryshme, nga një popull jeta e të cilëve është ndërtuar mbi fenë dhe të cilët arritën fitoren dhe epërsinë përmes saj, është diçka e pashembullt në historinë e feve.
Këtë e kanë dëshmuar edhe vetë studiuesit perëndimorë. Studiuesi francez Gustave Le Bon thotë: “Nga ajetet e Kuranit pamë se toleranca e Muhamedit ndaj hebraizmit dhe krishterimit ishte jashtëzakonisht e madhe dhe se asnjë nga themeluesit e feve të shfaqura para tij – veçanërisht judaizmi dhe krishterimi – nuk kishte mbështetur një tolerancë të tillë.”
Këtë tolerancë e kanë pranuar edhe disa studiues evropianë, qofshin ata agnostikë apo besimtarë të paktë, që kanë hulumtuar me kujdes historinë e arabëve. Për shembull, William Robertson, në librin e tij “Historia e Karlit të Madh”, thotë: “Vetëm myslimanët kanë arritur të bashkojnë mes xhelozisë për fenë e tyre dhe frymës së tolerancës ndaj ndjekësve të feve të tjera. Edhe pse ata e kanë shtrirë fenë e tyre me shpatë, i kanë lënë të lirë ata që nuk e kanë pranuar, të mbeten të lidhur me mësimet e besimeve të tyre fetare.”
Për shembull, ne e dimë se krishterimi predikon dashurinë dhe se të krishterët u përndoqën dhe u torturuan në kohën e dobësisë së tyre. Por, a mund të quajmë si mësime të krishterimit atë që bëri Kisha Spanjolle ndaj myslimanëve dhe hebrenjve? Ajo shfryu gjithë zemërimin e saj mbi ta, veçanërisht mbi hebrenjtë, duke i dënuar me dëbim nëse nuk pranonin pagëzimin.
Hebrenjve iu lejua të shisnin pasuritë e tyre të paluajtshme dhe të luajtshme, por me kushtin që të mos merrnin me vete as ar, as argjend, por vetëm mallra dhe letra me vlerë. Kështu, hebrenjtë u larguan nga Spanja, duke lënë pas pronat e tyre për të shpëtuar jetët, ndërsa shumë prej tyre vdiqën nga uria dhe vështirësitë e udhëtimit, të zhveshur nga çdo pasuri.
Kisha gjithashtu, vendosi në vitin 1052, dëbimin e myslimanëve nga Sevilia (e Spanjës) dhe rrethinat e saj nëse nuk pranonin pagëzimin, me kushtin që të mos largoheshin në ndonjë vend islam. Ata që e shkelin këtë urdhër dënoheshin me vdekje.
Ne nuk dëshirojmë t’i konsiderojmë kryqëzatat si pjesë të mësimeve të krishterimit dhe përpiqemi të bëjmë dallimin midis vetë fesë së krishterë dhe praktikave të disa të krishterëve ekstremistë dhe terroristë.
Në fakt, edhe shekulli i njëzetë, me përvojat e tij revolucionare – pavarësisht egërsisë së tyre, si revolucioni komunist dhe nazist – nuk mund të krahasohet me mizoritë e kryqëzatave, të cilat shpesh kryheshin edhe kundër vetë të krishterëve. Në disa raste, trupat e viktimave të cilësuara si heretikë u përdorën madje si pleh për të punuar tokën!
Fideham përmend se këto luftëra ishin plot mizori, sepse klerikët e devotshëm ishin gjithmonë të gatshëm t’i hidhnin benzinë zjarrit dhe të nxisin egërsinë e ushtarëve, sa herë që ata shfaqnin ndonjë hezitim apo dobësi.
Ushtarët mund të ishin të ashpër, por ndonjëherë anonin drejt mëshirës. Ndërsa klerikët e shihnin moderimin dhe mëshirën si një lloj tradhtie!
Dijetari Muhamed Abduh thotë për Gjykatat e Inkuizicionit: “Presioni i kësaj gjykate u bë aq i ashpër, saqë njerëzit e asaj kohe thoshin: ‘Është pothuajse e pamundur që një person të jetë i krishterë dhe të vdesë në shtratin e tij!”
Ai gjithashtu ka thënë: “Kjo gjykatë, që nga krijimi i saj në vitin 1481 e deri në vitin 1858, dha dënime për 34,000 persona, nga të cilët 20,000 u dogjën të gjallë.”
E gjithë kjo nuk është larg asaj që ndodh në kohën tonë, ku një numër i tërë fshatrash u shkatërruan plotësisht në Afganistan për të ndëshkuar një person të vetëm. Po ashtu, zjarret në Bagdad vazhdojnë të digjen për të ndëshkuar një person të vetëm, nën pretekstin se ai posedon armë të shkatërrimit në masë, të cilat nuk ekzistojnë veçse në gënjeshtrat e qëllimshme. Ndërkohë, terrorizmi i qartë dhe i hapur që kryhet nga entiteti sionist nuk mund t’i atribuohet mësimeve të fesë hebraike, sepse fetë erdhën për mëshirën ndaj njerëzve, për të përhapur drejtësinë dhe tolerancën mes tyre.
Dhe kjo nuk do të thotë që ne të mos e dënojmë shkatërrimi dhe përhapja e frikës që ndodh në vendet tona të sigurta, sepse kjo është prishje e mendjeve, shkatërrim i zemrave dhe arrogancë. Allahu i Lartësuar thotë: “Ata u sollën me mendjemadhësi në Tokë dhe me dredhi të shëmtuara, të cilat godasin vetëm atë që i bën”. (Fatir: 43)
Madje, këta njerëz pothuajse i përshkruan fjala e Allahut të Lartësuar: “Ka ndonjë njeri (hipokrit), fjalët e të cilit në jetën e kësaj bote ta bëjnë qejfin dhe që betohet në Allahun për atë që mban në zemër, por që, në të vërtetë, është kundërshtari (yt) më i betuar. E, kur largohet, përpiqet të bëjë të këqija në tokë, duke shkatërruar të mbjellat dhe bagëtinë. Por Allahu nuk e do shkatërrimin. Kur atij i thuhet “Kije frikë Allahun!”, ai mburret dhe bën më shumë të këqija. Atij i mjafton Xhehenemi. Eh, sa vendbanim i keq është ai vend!” (el-Bekare: 204-206)
Dhe nga sa u tha më sipër, arrijmë në përfundimin se besimi i muslimanit nuk ka asnjë lidhje me atë që kanë pretenduar këta njerëz, duke e quajtur atë një sëmundje psikike. Në të vërtetë, është për t’u habitur me këta njerëz që kanë përmbysur të vërtetën dhe e kanë shtrembëruar atë, duke e paraqitur këtë sëmundje psikike si pasojë të mbështetjes së njeriut në besimin e tij te Krijuesi! Ndërkohë, që në realitet, ajo është si rezultat i mungesës së besimit në zemrën e mohuesit kokëfortë.
Përndryshe, cili nga të dy njerëzit është më i denjë për t’u përshkruar si i sëmurë psikik dhe me një jetë të paqëndrueshme: besimtari që ka siguri te Zoti dhe Krijuesi i tij, apo mohuesi kryeneç që jeton i humbur dhe i hutuar?
Përmbledhje:
Besimi është një domosdoshmëri që e kërkon vetë jeta shpirtërore e njerëzve, sepse njeriu është i krijuar me këtë prirje. Një shoqëri pa fe dhe pa besim është një shoqëri e egër, edhe nëse në të shkëlqejnë dritat e qytetërimit. Një shoqëri e tillë do të bazohej në mbijetesën e më të fortit dhe më të ashprit, e jo më të mirit dhe më të devotshmit.
Ajo do të ishte një shoqëri e mjerimit dhe vuajtjes, edhe nëse do të ishte e mbushur me mjete luksi dhe shkaqe të begatisë; një shoqëri e pavlerë dhe e ulët, sepse dëshirat e njerëzve të saj nuk do të kalonin kufijtë e epsheve trupore, ashtu siç i përshkruan Allahu: “Ata kënaqen dhe hanë ashtu si hanë bagëtitë.” (Muhamed: 12)
Besimi që nënkuptojmë është kredo islame, e cila zgjidh enigmën e ekzistencës dhe largon hutimin dhe pasigurinë. Ajo e bën besimtarin të vetëdijshëm dhe të qartë për vendin e tij në këtë univers dhe në këtë ekzistencë.
Besimi e ngriti vlerën e njeriut dhe e nderoi atë; Allahu e krijoi në formën më të bukur, e bëri që engjëjt t’i përulen atij, e veçoi me dije dhe vullnet, e bëri mëkëmbësin e Tij në tokë dhe qendrën e aktivitetit në univers, duke i vënë gjithçka në shërbim. Ndërsa ateizmi e ul vlerën e njeriut dhe e bën më të ulët se kafshët më të përbuzura; ai është një grusht dhe nga dheu i tokës, prej saj u krijua, mbi të ecën dhe tek ajo kthehet, dhe çfarë është mendja dhe të menduarit veçse një materie që truri e prodhon si çdo substancë tjetër në trupin e njeriut.
Besimi i njeriut bazohet në prova të thella që janë të skalitur në natyrshmërinë dhe ekzistencën përreth tij; besimi është një çështje e sigurt, pa asnjë dyshim, dhe nuk është një sëmundje psikike, por një sjellje e shëndetshme dhe e balancuar. Reflektimi mbi shenjat e krijimit tregon se ato kanë një krijues dhe shpikës, dhe kushdo që lexon ajetet e Kuranit do ta gjejë këtë të qartë dhe të dukshme. Po ashtu, ai do të vërejë veprën e Allahut në këtë univers, ndërkohë që ato që sot quhen metoda shkencore i shkëputin lidhjet mes njeriut dhe Krijuesit të tij, duke përhapur të tilla ide të padrejta nga ana këtyre arrogantëve.
Besimi sjell qetësi në shpirt dhe lumturi në jetën e njeriut. Edhe pse është një çështje shpirtërore që nuk mund të ndjehet fizikisht, ai sjell paqe dhe qetësi të thellë. Zoti e mëshiroftë Ibn Kajimin kur thoshte: “Në zemër ka një shpërqendrim që vetëm kthimi tek Allahu mund ta zhbëjë. Në të ka një vetmi që vetëm afrimi me Të mund ta largojë. Në të ka një trishtim që vetëm gëzimi i njohjes së Tij dhe sinqeriteti në sjelljen me Të mund ta zhdukë.”
Islam është fe e tolerancës dhe mëshirës, dhe fanatizmi dhe dhuna janë tipare të armiqve të Islamit. Dëshmitë historike për këtë janë të shumta, dhe këtë e kanë pranuar edhe ata që janë të drejtë dhe të paanshëm, pavarësisht besimit të tyre.
[1] Ijman uel Hajat, Jusuf Kardavi: (fq. 76-85), Kajro 2006.
[2] Medarixhu Salikin, Ibn Kajim: (3/164), Bejrut 1993.
[3] Ijman uel Hajat, Jusuf Kardavi: (fq. 88-116), Kajro 2006.
[4] Fejd el Kadir, Menavi: (2/387), Bejrut 1994.
[5] Akijdetu filah, Umer Sulejman Eshkar: (fq. 110), Jordani 2005.
[6] Fi Dhilal el Kuran: Sejid Kutub: (3/3360), Kajro 1987.
[7] Bejan lima Jeshgel Edhhan, Ali Xhumua: (fq. 82), Egjipt.
[8] Ebu Daud dhe Bejhakiu, hadithin e ka saktësuar Albani.